100 jaar zeilen rond de Fastnet Rock
Op 26 juli 2025 start in Cowes een bijzondere editie van de Rolex Fastnet Race. De wedstrijd viert niet alleen haar 100-jarig bestaan, maar ook dat van de Royal Ocean Racing Club (RORC), die uit deze race is voortgekomen. Met 469 boten aan de start wordt dit de grootste editie ooit – een opvallend contrast met de eerste editie in 1925, waar slechts zeven jachten aan deelnamen.
De Fastnet Race ontstond uit een idee van Weston Martyr, een Britse avonturier en schrijver die zich afvroeg waarom het oceaanzeilen nog niet was doorgedrongen tot Groot-Brittannië. De zeilsport was er op dat moment weliswaar populair dankzij figuren als koning George V, maar oceaanraces golden als onveilig of ‘onzeemans’. De eerste race in 1925, van Ryde via de Fastnet Rock naar Plymouth, werd daarom georganiseerd door een kleine groep pioniers. Uit dat initiatief groeide de RORC.
De route van de race evolueerde met de tijd. De start verplaatste zich naar de Royal Yacht Squadron-lijn, nieuwe merktekens zoals Bishop Rock en de Pantaneus-spreader werden toegevoegd, en sinds 2021 is Cherbourg de finishplaats in plaats van Plymouth – nodig vanwege de toenemende schaal van het evenement.
In de beginjaren deden vooral traditionele jachten zoals Colin Archer-types of omgebouwde loodsboten mee. Snel volgden speciaal ontworpen wedstrijdjachten, waaronder Dorade van de gebroeders Stephens, die de race won in 1931 en 1933. In Groot-Brittannië ontwierp Charles E. Nicholson winnende jachten zoals Bloodhound, terwijl ontwerpers als Robert Clark en Laurent Giles naam maakten.
Tot aan de Tweede Wereldoorlog bleef het deelnemersveld bescheiden (maximaal 29 jachten), maar vanaf de jaren ’50 nam het aantal deelnemers snel toe. Dankzij de introductie van lichtere materialen (zoals aluminium masten en Dacron-zeilen) en seriebouw met polyester werd zeilen toegankelijker en bereikten inschrijvingen de 100 in 1963, 200 in 1967 en 303 in 1979.
Die editie van 1979 kreeg een dramatisch verloop door een onverwachte storm op zee. Vijftien zeilers kwamen om het leven, 23 boten werden verlaten. De ramp leidde tot een grondige herziening van de veiligheidsvoorschriften voor offshorewedstrijden.
In 2001 werd Rolex titelsponsor. Met de introductie van het IRC-meetsysteem in 1999 konden voortaan ook kleinere of minder hightech jachten winnen als ze goed gevaren werden. Zo wonnen niet alleen grotere racers zoals de 76-voets Nokia – Connecting People, maar ook bescheiden jachten als de Nicholson 33 Iromiguy.
De tweemansklasse, geïntroduceerd in 2005, groeide de laatste jaren uit tot een van de grootste categorieën. In 2013 won voor het eerst een duo de race: Pascal en Alexis Loison met hun JPK 10.10 Night & Day. Ook professioneel zeilen bleef belangrijk. De race werd een testveld voor oceanracers zoals IMOCA’s, trimarans, Figaros en Ultim’s. De snelste tijd ooit is in handen van de trimaran Groupe Edmond de Rothschild die het parcours in 28 uur en 2 minuten aflegde, met een gemiddelde snelheid van 21,6 knopen.
Sinds enkele jaren domineren Franse teams de IRC-klassen. De expertise uit het professionele circuit sijpelt door naar amateurteams, wat de sportieve lat steeds hoger legt. Toch blijft het open karakter van de Fastnet Race behouden, met ruimte voor clubs, families en zeilscholen.
Ook opvallend: de herintroductie van de Admiral’s Cup in 2025, ooit de belangrijkste landenwedstrijd in het zeezeilen. In de hoogdagen namen 19 nationale teams deel, en landen als Duitsland, Frankrijk, Australië en Nederland behaalden er successen. Na een lange afwezigheid maakt de competitie nu een comeback, parallel aan het jubileumjaar van de Fastnet.
Een vaste waarde sinds 1925 is de Royal Engineer Yacht Club. Deze militaire zeilclub heeft aan elke editie deelgenomen, en brengt ook in 2025 opnieuw een team aan de start met hun J/109 Trojan. Ze varen mee voor de Inter Regimental Cup (beste militaire team) en de Culdrose Trophy (beste gecorrigeerde tijd rond de Fastnet Rock).
“De druk ligt hoog”, zegt Andrew Motion, schipper van Trojan. “Maar één ding staat vast: wat er ook gebeurt, wij zullen aan de start verschijnen.”
Ook België is dit jaar weer goed vertegenwoordigd. Jonas Gerckens start in de Class40 met ABEONA, terwijl het duo Elk De Witte en Sigrid Huyghe met de Anne Bonny (Swan 46) aan de start verschijnt. Franklin Wagemans zeilt mee met zijn Aquavit (First 45), Benoît Stevens met de Ikigaï (Grand Soleil 43), en Emile Jacobs met NRJ-ball (Elan 400). Roel Ysewyn en Dirk Hellemans varen de PINTA 42 (Rodman 42), Jan Gabriel is van de partij met de Ragazza (Mills 37) en Dominique Binamé neemt deel met zijn Rebel (Centurio 47). Een diverse Belgische delegatie dus, die zowel in IRC-klassen als in dual-handed en clubverband in actie komt.
Meer info via rolexfastnetrace.com
